Door lockdowns en quarantainemaatregelen konden mensen de afgelopen jaren hun huis niet uit. Ook niet om naar de apotheek te gaan. Handig dus als medicijnen online besteld kunnen worden en binnen twee dagen aan huis worden afgeleverd. Wij denken dat mensen de komende jaren steeds vaker hun medicijnen online zullen kopen. De introductie van het elektronische recept in Duitsland per januari 2023 is daarvoor een belangrijke aanjager. Mede daarom heeft Midlin onlangs een belang genomen in een van de grootste online apotheken in Europa: Shop Apotheke
Shop Apotheke is opgericht in 2001 door de broers Peter en Stephan Weber als online winkel voor hun lokale apotheek in Keulen, Duitsland. Na een lange periode van groei, een enkele overname en een beursnotering groeide het bedrijf uit tot een van de grootste online apotheken van Europa met een omzet van circa € 1,1 miljard in 2021 en 8,6 miljoen actieve klanten. Shop Apotheke heeft een groot assortiment van zo’n 100.000 producten waaronder vrij verkrijgbare ‘over the counter’ medicijnen (‘OTC’ of drogisterijproducten), verzorgings- en schoonheidsproducten (‘BPC’) en medicijnen op recept (‘Rx’). Ook heeft het in Duitsland en Oostenrijk een platform waarop andere bedrijven complementaire producten en diensten aanbieden zoals rolstoelen en virtuele doktersconsulten.
Shop Apotheke heeft een sterke marktpositie opgebouwd in een gefragmenteerde markt die voornamelijk gedomineerd wordt door lokale (fysieke) apotheken. De meeste Europese landen hebben restrictieve nationale wetgeving die als toetredingsdrempel fungeert. In de grootste afzetmarkt Duitsland zijn er bijvoorbeeld vaste prijzen voor receptmedicijnen, is het vormen van apotheekketens niet toegestaan en mogen OTC-producten alleen door apotheken verkocht worden, waardoor de prijzen hoog zijn. Deze beperkingen gelden niet in Nederland. Reden voor Shop Apotheke om het hoofdkantoor en logistiek centrum te vestigen in (de omgeving van) Venlo. Het bedrijf is hierdoor onderworpen aan de Nederlandse wet en kan op basis van het Europese recht op vrij verkeer van goederen in heel Europa leveren. Duitse consumenten waarderen de lagere prijzen voor OTC- en BPC-producten, het gemak van een groot assortiment en levering aan huis. Inmiddels komt dan ook 87% van de omzet van klanten die regelmatig een bestelling doen.
De trend naar online winkelen en expansie naar meer Europese landen zal de groei van Shop Apotheke de komende jaren aanjagen. Momenteel komt het grootste deel van de omzet (~80%) uit Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. In Duitsland is de online penetratie voor OTC- en BPC-producten al vrij hoog met ongeveer 20%. In de rest van Europa ligt dit aanzienlijk lager, gemiddeld rond 6%. Genoeg ruimte voor groei dus.
De introductie van het elektronische doktersrecept in Duitsland zal naar verwachting tot verdere omzetgroei leiden. Van de receptmedicijnen wordt op dit moment in Duitsland nog maar 1% online verkocht en gemiddeld 2% in Europa. Door strikte regelgeving is de online verkoop nog maar in een paar Europese landen toegestaan (o.a. Duitsland, Nederland, Zweden, Zwitserland). Shop Apotheke verkoopt receptmedicijnen in Duitsland (zo’n 10% van de groepsomzet) voornamelijk aan chronisch zieke patiënten die regelmatig herhaalrecepten hebben. Al is online bestellen nog best een gedoe met verplichte stempels en controles, het gemak van thuisbezorging is voor hen doorslaggevend. De introductie van elektronische recepten zal een uitkomst zijn. Het elektronische recept kan via een door de Duitse overheid ontwikkelde app naar de online apotheek gestuurd worden, waarna de medicijnen binnen 1 tot 2 dagen worden thuisgestuurd. In Zweden en Zwitserland, waar al eerder elektronische recepten werden geïntroduceerd, zijn hiermee goede ervaringen opgedaan. Duitsland is de grootste markt voor medicijnen van Europa (naar schatting € 56 miljard) en biedt dan ook aanzienlijke groeikansen.
Shop Apotheke is actief in een sterk gereguleerde markt. Veranderende regels vormen een risico voor het groeiscenario of het tempo waarin dat gerealiseerd kan worden. Zo stond de (bij wet verplichte) uitrol van het elektronische recept aanvankelijk gepland voor begin 2022. Het werd uitgesteld door de nieuwe Duitse minister van Gezondheid omdat hij de testfase verlengde en een aantal kwaliteitseisen introduceerde. Inmiddels is hieraan voldaan en wordt in september de uitrol in twee deelstaten gestart, gevolgd door de andere deelstaten in 2023.
Om de groei zo hoog mogelijk te houden investeert Shop Apotheke nu fors in online marketing, waardoor het tijdelijk verliesgevend is. Het bedrijf heeft een flinke kaspositie en kan deze investeringen probleemloos doen. Wij verwachten dat het in de loop van 2023 een positieve operationele winstgevendheid voor afschrijvingen (EBITDA) zal realiseren ondanks aanhoudende investeringen in sales en marketing.
De komende jaren zullen meer mensen de weg naar online apotheken weten te vinden. Shop Apotheke zou daarvan moeten kunnen profiteren door de sterke marktpositie, het brede assortiment en actieve klantenbasis.
Teslin houdt via Midlin NV een belang in Shop Apotheke Europe NV.
Stefan Farisi
